Les 11 – Wat is Yoga? Wat is Religie?

Yoga. Religie. Deze twee woorden roepen zo ongelooflijk veel beelden op, nietwaar? Ze zijn niet allemaal even duidelijk. Ze zijn niet allemaal juist. Laten we ons voor nu niet met de misvattingen van de mensheid bezighouden. Laten we bij de fundamentele dingen blijven. Spirituele technieken kunnen het beste worden bezien in basistermen, maar niet zelden worden deze twee termen gehuld in een waas van culturele kleuring.

Yoga betekent “samenvoegen”. Religie betekent “opnieuw verbinden”. Hmm… dat zijn gelijksoortige betekenissen. Maar wat moet er samengevoegd of verbonden worden? Ah… hier hebben we de essentie te pakken. We zijn, of lijken te, twee dingen te zijn die opnieuw samengevoegd dienen te worden. Aan de ene kant bevinden we ons in de wereld van ruimte en tijd, een wereld die we door middel van de zintuigen waarnemen. Aan de andere kant zijn we waarnemers van de wereld, iets dat achter alles en van binnen waarneemt. We zijn bewust. We zijn zowel het subject (de waarnemer) als het object (hetgeen wat waargenomen wordt). En deze twee dingen zijn gescheiden. Maar moeten ze gescheiden zijn? Yoga en religie zeggen “nee”.  Dus het proces van samenvoegen begint hier. Het doet er niet toe wat je elders hebt gehoord, dit is waar het bij zowel yoga als religie werkelijk om gaat. 

Maar waarom bestaat deze scheiding eigenlijk? Als de twee werkelijk één zijn, waarom zijn er dan twee? Denk eens een minuutje over jezelf na. Wie ben je? De meeste van ons wijzen naar ons lichaam en zeggen: “Dit ben ik”. We voelen allemaal dat er iets meer is, maar het beste wat we kunnen doen is ons lichaam te observeren en te zeggen, “Dit ben ik, dit is mijn lichaam, mijn naam is Jan de Vries. Ik kan denken en voelen, en ook dat is een onderdeel van mij”. Als je tegen iemand zou zeggen, “Ik ben iets achter dit alles wat je ziet, en achter dit alles wat ik denk en voel, ik ben bewustzijn”, zou dat niet een beetje vreemd klinken? Maar waarom is dit zo vreemd? Omdat we onszelf uit gewoonte identificeren met onze waarnemingen van ons lichaam/denken en deze wereld. Het is een gewoonte, een diep ingesleten biologische en neurologische gewoonte. En niet alleen dat. Aangezien we ons ik-gevoel constant op onze geest en ons lichaam projecteren, zien we onze fysieke omgeving als iets wat apart is van onszelf. Hierdoor wordt de wereld een vreemde voor zichzelf. Door ons proces van geïdentificeerd waarnemen is de ene tot velen geworden. 

Yoga en religie houden zich bezig met het ophelderen van onze identificatie van bewustzijn, wat geleid heeft tot de ene die velen is geworden. Niet dat de wereld erdoor zal verdwijnen. Het zal dan alleen worden gezien voor wat het werkelijk is, een stroom van die ene, de ware jij. Dan wordt het een veel vriendelijkere plek. En dat is het hele punt, geluk te vinden in onze levens in deze wereld. Zelfs als het hele ding zich telkens opdringt vanuit de schaduwen van schijnbare gescheidenheid, hoeven we het niet op die manier te blijven zien. Dit is de belofte van yoga en religie. Het is een goede belofte. Het is aan ons om de belofte van yoga en religie te vervullen, waarbij we de middelen gebruiken die ons ter beschikking staan.

Het samenvoegen heeft niet alleen betrekking op een intellectueel begrip van de situatie, alhoewel dat niet ongunstig is. Het gaat over het veranderen van ons diepste functioneren, zowel biologisch als neurologisch. Dan zal onze waarneming veranderen. Daardoor zullen onze gedachten, gevoelens en handelingen veranderen, en zullen ze gevuld zijn met liefde en doelmatigheid. We kunnen daar allemaal wel wat meer van gebruiken. De identificatie lost geleidelijk op, en iets ontzagwekkend groots komt naar boven van binnen ons uit. Yoga is niet alleen een intellectueel proces. Het is fysiek, zoals iedereen die wel eens een yogales heeft genomen weet. Yoga oefeningen werken op vele niveaus – fysiek, mentaal, emotioneel, neurologisch – en in de melkwegstelsels van onze innerlijke extatische energie!

Het proces van samenvoegen begint met het maken van direct contact met ons innerlijke zelf, ons bewustzijn. Als we eenmaal een houvast gecreëerd hebben in het bewustzijn, kunnen we van daaruit verder gaan met heel veel andere dingen. Het bewust worden van ons diepste bewustzijn op een regelmatige basis is vol vrede en aangenaam, en kan onmiddellijke verlichting in een hectisch, druk leven brengen. Dit wordt bereikt met meditatie. Een heel speciaal soort meditatie die Diepe Meditatie heet. Dit is de eerste geavanceerde yoga techniek die we zullen leren op onze weg naar vereniging, op de weg naar het onszelf opnieuw weer verbinden. Het is een goede eerste stap die een aanzienlijk resultaat oplevert met slechts een kleine dagelijkse inspanning.

“Dagelijkse inspanning?” zeg je. Dat is het volgende waar we het over gaan hebben. Want zonder het voornemen om een dagelijkse inspanning te leveren verdoe je hier, net als elders, je tijd.

De guru is in je.