Les 182 – Gezonde scepsis
Vraag: ik hou van wat je schrijft – zowel qua inhoud als de stijl. Je aanpak is zinnig en praktisch. Maar sommige aspecten zijn niet bevredigend voor me. Is de ‘wervelkolomademhaling’ niet hyperventilatie met aandacht op een denkbeeldig wervelkolomzenuw kanaal? Hoe is het dat de mix van ademfysiologie en mentale fenomenen daadwerkelijk het zenuwstelsel reinigen? Zijn de zogenaamde onzuiverheden fysiek (fysiologisch) of mentaal? Je wijst er terecht op dat visioenen etc. geen ‘realisatie’ betekent. Niemand weet hoe de wisselwerking tussen het lichaam en de mind werkt. Maar de yogische levenswijze van meditatie, tevredenheid, yama en niyama, veranderen de kijk op de wereld. Hoe zou je goddelijke liefde karakteriseren? Is het ‘karuna’ compassie? Misschien kan je wat licht laten schijnen op deze vragen.
Antwoord: dank je voor je schrijven. Het wordt zeer gewaardeerd. Gezonde scepsis is goed omdat het de neiging naar blind geloof en bijgeloof verminderd, want beide zijn niet goed voor yoga of spirituele ontwikkeling – zolang scepsis niet een uiterste wordt en het je verlangen uitdooft om überhaupt de waarheid te zoeken. Dan wordt scepsis zelf een soort bijgeloof. Een goed intellect is er een die onderzoekend en in balans is, en bereid om de gedemonstreerde waarheid van dingen te accepteren, zelfs als dat in het proces het oplossen van het intellect (en ego) betekent!
Zoals je merkt heb ik een voorliefde voor wetenschap en zie ik yoga zowel als een experiment in uitvoering als het toepassen van bekende oorzaken en gevolgen. Dit is de reden dat je een minimale hoeveelheid theorie en filosofie tegenkomt in de lessen. De lessen zijn er niet om de nieuwsgierige mind te vermaken. Ze zijn bedoeld om gedegen middelen aan te bieden zodat we, als we hier voor kiezen, dat wat we hier op aarde zijn ten goede kunnen veranderen. Er is veel wat we niet weten. Maar we zijn hier, en we kunnen op opmerkelijke manieren groeien in onze ervaring van het leven als we bereid zijn om te doen wat nodig is om het zenuwstelsel te stimuleren in de richting van de natuurlijke evolutie.
Als je de uitleg van bepaalde zaken moeilijk te geloven vindt, is dat prima. Het is maar uitleg, gewoon maar ideeën. De oefeningen zijn anders. Als we deze doen zoals aangeraden zullen er veranderingen plaatsvinden in ons. Niemand hoeft daar iemand anders woord voor te geloven. Het is een persoonlijke ervaring die een ieder van ons kan beleven in de beslotenheid van onze eigen kamer, en in onze dagelijkse activiteiten. Het experiment van yoga is er een die iedereen kan doen, en dit is het eerste en het laatste woord over yoga voor ons allemaal. Dus overweeg het experiment en ontdek wat je kan vinden in jezelf. Het kan een prachtige verrassing zijn – een die zo onze aandacht grijpt dat het ons geloof kan geven in onze goddelijke mogelijkheden. De beste yogi’s en yogini’s zijn zo wel sceptici als gelovers. Ze geloven dat er een bestemming is, en ze zullen niets minder dan de meest effectieve methoden accepteren om daar te komen. Ze laten cultussen en dogma’s achter zich nadat ze de zaden van waarheid eruit geoogst hebben. En ze zullen constant vol vuur zijn om de reis te vervolgen.
Na dat alles gezegd te hebben, zal ik een poging wagen om je vragen te beantwoorden. Houd in gedachten dat wanneer je de oefeningen een eerlijke kans geeft, je eigen ervaring meer waard is dan wat ik of iemand anders er over te zeggen heeft. Jij bent het speelveld. Al het andere is alleen maar informatie en advies.
Wat betreft de wervelkolomademhaling, hyperventilatie is teveel zuurstof in de bloedstroom. Dat is waarom aan mensen die hyperventileren geadviseerd wordt om voor een paar minuten in een papieren zak te ademen totdat het teveel aan zuurstof verminderd is. De wervelkolomademhaling en andere vormen van pranayama zijn het tegenovergestelde hiervan. Pranayama betekent ‘beperking van de levenskracht (adem)’. Dus met pranayama beperken we systematisch en veilig de zuurstofinname. Waarom? Het stimuleert de levenskracht die opgeslagen is in het lichaam (voornamelijk in het bekkengebied) om te compenseren, om omhoog te bewegen door het zenuwstelsel om ons te voeden. Het is een neurobiologisch fenomeen. Dit creëert zowel kalmerende als energie gevende effecten in het lichaam en de mind.
Kan deze levenskracht substantie/energie gestuurd worden door de aandacht? Ervaring geeft aan dat dit kan. Er gebeurt iets door het omhoog en omlaag te sturen door de wervelkolomzenuw tussen het punt tussen de wenkbrauwen en het perineum. Na verloop van tijd is het geen verbeelding meer. Een ontwaken vindt plaats en het wordt iets neurofysiologisch. Ik noem het het opkomen van ‘extatische conductiviteit’. Hoe dan ook, de wervelkolomzenuw kan gewekt worden door aandacht te gebruiken in combinatie met de adem wat een permanent ontwaken teweeg brengt wat weer een verscheidenheid aan neurobiologische en fysieke effecten ten gevolgen heeft. Ik kan je niet precies vertellen waarom dit zo is. Maar ik kan je uit eigen ervaring vertellen dat het zo is. Velen anderen kunnen dit beamen, en je kan best een aantal voorbeelden vinden in de V&A. Het is ook beschreven in teksten die duizenden jaren oud zijn. Niet dat we iemand anders woord hiervoor hoeven te geloven. Het is wat het is – een pad naar ergens waar het zenuwstelsel ons naar toe kan brengen.
De ondernemende mensheid is zo dat als er een nieuwe plek is om naar toe te gaan, iemand er naar toe zal gaan. Is het een goede plek, dan zullen er uiteindelijk velen gaan. Misschien staan we op het punt dat veel mensen naar die prachtige plek ‘verlichting’ zullen gaan. Het is alleen maar een kwestie van de plek beschrijven en de route markeren. Velen hebben dit gedaan. Deze lessen zijn een volgende poging, waarin meer geneigd wordt naar een open wetenschappelijke benadering.
Ik geef toe dat het zuiveringsaspect waar je naar vraagt mysterieus is, en toch vindt het plaats in degene die yoga beoefening doen. Het vindt plaats in de mind, emoties en het lichaam, en deze zijn met elkaar verweven. We weten dat het lichaam zichzelf zuivert (en geneest) wanneer het de gelegenheid krijgt. Dit gebeurt tijdens rust. Het gebeurt ook wanneer de normale belasting van het lichaam en de mind worden weggenomen. Het is aangetoond dat vasten zuiverende effecten heeft in het lichaam. Pranayama is een soort vasten, met betrekking tot lucht – en het is aangetoond dat het fysieke effecten heeft. Meditatie is ook een soort vasten, met betrekking tot denken – systematisch de mind toestaan om stil te worden. We forceren de mind niet om stil te zijn. Het gebeurt gewoon automatisch wanneer de juiste omstandigheden gecreëerd zijn in het denken. Over het algemeen vindt zuivering plaats in het lichaam wanneer we iets verminderen of stoppen – voedsel, lucht, gedachten, metabolisme, etc. Wanneer een of allen van deze minder worden of volledig tot rust komen, dan vindt zuivering plaats.
Zuivering door yoga neemt vele vormen aan – variërend van ogenschijnlijke willekeurige gedachtestromen, ongebruikelijke emoties, innerlijke zintuigelijke ervaringen, en fysieke indicaties zoals onwillekeurige lichaamsbewegingen, zweten, fysieke sensaties etc. In zeldzame gevallen kunnen uitslag, koorts, pijn, en andere extreme fysieke symptomen voorkomen. Een groot deel van yoga gaat over het managen van oefeningen op zo’n manier dat het niveau van zuivering stabiel en zo comfortabel als mogelijk is. Ik krijg dagelijks e-mails van mensen met verschillende symptomen van zuivering die de beoefening in balans proberen te brengen. De verscheidenheid van fysieke, emotionele en mentale symptomen van zuivering die op kunnen komen in yoga lijkt eindeloos. Het neurobiologische proces van zuivering en opening is zeer echt, en het is in de kern van de yogareis. Dit is waarom er in de lessen zoveel nadruk ligt op het bepalen van je eigen tempo (self-pacing) met de oefeningen.
‘Goddelijke liefde’ is wat er gebeurt wanneer het zenuwstelsel zich zuivert en opent tot het punt waar ons bewustzijn veel minder geïdentificeerd is met het lichaam als het zelf. Dan wordt iedereen onderdeel van ons eigen gevoel van eenheid. Goddelijke liefde (eenwording) wordt geboren uit een neurobiologische eenwording waarbij diepe innerlijke stilte en extatische energieën samensmelten in ons zenuwstelsel. Dan, op de een of andere manier, wordt het groter voorbij ons fysieke lichaam en worden we de ander. Wanneer we de ander worden en de ander is ons zo lief als ons eigen zelf dan is dat liefde toch? Iedereen voelt dit intuïtief aan. Vrede, wijsheid, compassie, geweten, belangeloze dienstbaarheid en opoffering zijn natuurlijke kwaliteiten die we allemaal in ons hebben. Misschien zijn we er mee in contact, of niet, maar ze zijn in ieder latent aanwezig.
Het voortgaande menselijke drama gaat over het onthullen van het licht in onszelf wanneer we de duisternis overwinnen. Ongeveer ieder verhaal dat ooit vertelt is gaat hierover, letterlijk of figuurlijk. Waarom heeft dit thema zo’n universele aantrekkingskracht? Zou het zijn omdat we instinctief weten dat we het licht zijn?
Wanneer we doorgaan met yoga worden de positieve kwaliteiten in ons krachtiger. Dit impliceert dat als we doorgaan met het opruimen van de innerlijke obstructies iets ‘goddelijks’ van binnenuit gaat stralen. Is dit echt waar? Zijn we van nature goddelijk? Nogmaals, het is oorzaak en gevolg. Als we doorgaan in yoga dan is dit wat er uiteindelijk uitkomt. Het is de ervaring van velen door de tijden heen. Er is al duizenden jaren over geschreven. Het is onderdeel van de menselijke ervaring die beschikbaar is voor iedereen die bereid is om te doen wat nog is om het op te laten bloeien.
Maar je hoeft mij niet te geloven. Doe het volledige onderzoek naar yoga en ontdek het voor jezelf. Ik wens je veel succes in je poging de waarheid te vinden.
De guru is in je.
Toevoeging – hier is een andere V&A van een andere scepticus die het goddelijke verlangen van binnenuit voelt komen. Dit conflict hebben we allemaal op een zeker moment in ons leven gehad.
Vraag: in mijn laatste e-mail vroeg ik je om de wervelkolomademhaling uit te leggen, en je verwees me naar de lessen. Ik heb de betreffende lessen bekeken die je noemde en ik lijk er nog steeds moeite mee te hebben om het allemaal te begrijpen.
Ik ben van nature extreem sceptisch. Van yoga wordt vaak gezegd dat het een experimentele methode is waarbij geloof niet noodzakelijk is, maar ook hier heb ik moeite mee. Het spijt me om te zeggen dat ik psychische fenomenen dubieus vindt, waaronder ook kundalini. Vaak wordt me vertelt dat een beetje scepsis goed is maar ook dit stemt me niet tevreden.
De wervelkolomademhaling die je onderwijst is in de basis kriya yoga toch? Nu wil ik graag precies weten hoe dit fysiek werkt in het lichaam. Ik heb gehoord dat er mensen zijn die jaren kriya gedaan hebben zonder dat er iets bij ze gebeurde, ondanks dat het wel de ‘snelweg naar God’ genoemd wordt. Hoe kan dat? Het is zogenaamd wetenschappelijk, waarvan ik aanneem dat het betekent dat als ik de instructies volg ik de resultaten zou moeten krijgen. Maar dit lijkt simpelweg niet het geval.
Alsjeblieft, kan je mijn twijfels wegnemen? Ik wil in God geloven, ik wil in yoga geloven, maar het lijkt allemaal te verwarrend.
Antwoord: ik weet dat het lastig kan zijn om geloof te houden wanneer er niet zoveel ervaringen zijn als dat we zouden willen. Dan is het bhakti (verlangen naar waarheid) wat ons gaande houdt. Bhakti zal meer dan genoeg zijn als het gecultiveerd wordt. Dan komt de rest vanzelf.
De uitleg waar je naar op zoek bent is in de lessen aanwezig, maar misschien springen ze er niet genoeg uit voor je als er geen overeenkomstige ervaringen zijn om ze mee te verbinden. Het is om dezelfde reden dat de bijbel, de bhagavad gita en andere geschriften veel logischer zijn voor diegene opkomende innerlijke stilte hebben dan voor degene die dit niet hebben. Dat is gewoon hoe het is. Spirituele beoefening zal het verschil maken, zelfs al is het alleen maar voornemen om te leven met een zuiverdere levensstijl en dagelijks diepe meditatie te doen.
Wervelkolomademhaling heeft twee aspecten – het aspect van het beperken van de adem, en het bewegen van de neurale energie door het zenuwstelsel met aandacht.
Het beperken van de adem is relatief makkelijk uit te leggen in biologische terminologie. Op gemakkelijke wijze beperken we de aanwezigheid van zuurstof in het lichaam, of door langzaam ademen en/of door het stilhouden van de adem (kumbhaka), en het lichaam reageert hierop door energie omhoog te trekken vanuit de seksuele essence die opgeslagen is in het bekkengebied. Dit komt overeen met het opstijgen van de kundalini, en het is op de eerste plaats een fysieke ervaring met een heel scala aan fysieke en sensorische symptomen zowel aan de binnen als buitenkant. Dus kundalini is een neurobiologische ervaring voor het een spirituele is. Eigenlijk vinden beide gelijktijdig plaats – neurobiologisch en spiritueel zijn twee zijdes van dezelfde munt. Dat is wat we bedoelen met spirituele transformatie van het menselijke zenuwstelsel.
De beweging van neurale energie op en neer door de wervelkolomzenuw met aandacht is minder makkelijk uit te leggen. Wanneer er al enig neurobiologisch ontwaken is door de beoefening van pranayama, wordt dit direct ervaren als innerlijke gevoelservaringen tijdens het oefenen. Maar dit is niet alles wat nodig is. Er is wat innerlijke stilte nodig om een ‘scherm’ te verschaffen van stil bewustzijn waar dit alles zich op afspeelt, en dit is waar meditatie om de hoek komt kijken.
Ja, de wervelkolomademhaling komt vanuit kriya yoga, en kriya yoga komt voort uit een veel oudere traditie. De diepe meditatie die gebruikt wordt in AYP komt niet van een wervelkolomadem/kriya traditie. Het komt uit de mantra yoga. AYP is een integratie van deze twee eenvoudige maar krachtige methoden en vele andere krachtige oefeningen. Weet je, het geheel is groter dan de som der delen. Een gebrek aan een brede integratie van effectieve methoden in sommige systemen van beoefening verklaart misschien het gebrek aan resultaat.
Alles wat net genoemd is staat ook in de lessen, en ik geef toe, wel wat verspreid.
Beter dan te geloven in dingen die je zelf nog niet ervaren hebt is het misschien beter om je eigen verlangen te volgen in dit geval. Je gevoelens zijn echt, en kunnen niet ontkent worden. Het is duidelijk dat je iets ervaart anders zou je dit niet eens vragen. Vertrouw daarop, op je eigen verlangen (bhakti), en doe wat het je zegt om te doen, met wat toegevoegd gezond verstand in het proces. Cultiveer dat verlangen en gebruik het om je handelen te inspireren. Dan zal je de benodigde inspiratie hebben om voorwaarts te gaan. Het is in jouw handen, in die van niemand anders.
De lessen zijn instrumenten die je kan gebruiken als je dat wilt. Ze zijn er ook om te inspireren. Met zoveel mensen die hun ervaringen, uitdagingen en successen delen, bestaat er weinig twijfel over dat er veel te winnen is in het ondernemen van de spirituele reis in de een of andere vorm. Wat het voor jou zal zijn is uniek. Je doet het nu al. Ik moedig je aan om door te gaan met je onderzoek. Geloof in je eigen diepste gevoelens wat betreft deze dingen. Ze zijn de waarheid.