Les 195 – Mantra, gedachten en aandacht
Vraag 1: Dertien jaar lang heb ik enkele honderdduizenden keren japa gedaan met enkele mantra’s. Een zo’n specifieke mantra is ‘Om Namo Naaraayanaaya’ – zoals je misschien weet is deze mantra gericht aan Heer Vishnu. Als gevolg van de constante beoefening van het chanten van mantra’s kom ik een bepaald probleem tegen in de I AM meditatie. Vanaf het moment dat ik start met I AM pikt mijn mind het I AM op, want mijn mind is zo gewend om altijd iets te chanten, en gaat er mee door. Maar mijn mind dwaalt wel af naar andere gedachten, zelfs zonder de I AM op te geven. Moet ik het nu zo zien dat mijn mind bij de I AM is omdat die het aan het chanten is, of moet ik het zo zien dat mijn mind weg is van de I AM omdat het bij andere gedachten is? Als ik het moet zien als dat mijn mind weg is van het I AM en ik het daarom weer terug moet brengen, waar moet mijn mind dan aan denken? Je hebt gezegd dat ik niet aan de betekenis van I AM moet denken. Wat is er nog meer om over te denken, want mijn mind is het I AM al aan het chanten? Wat bedoel je precies wanneer je zegt, “mediteer op het geluid I AM.”
Antwoord: De mantra en gedachten kunnen samen in de mind zijn. De mantra kan doorgaan terwijl we over iets anders aan het nadenken zijn. Als de mantra doorgaat op de achtergrond terwijl we onze boodschappenlijst aan het maken zijn, kun je dat dan meditatie noemen? Niet als we bewust de voorkeur geven aan de boodschappen boven de mantra. Als de mantra als een motor doorgaat in de mind zonder het de voorkeur te geven met onze aandacht is het geen diepe meditatie. Meditatie gaat over de voorkeur geven aan de mantra met aandacht, niet over de mantra automatisch door laten gaan terwijl we op andere dingen aan het focussen zijn. Wat we willen dat automatisch wordt, is het ontspannen terugbrengen van de aandacht naar de mantra wanneer we merken dat onze aandacht weg is van de mantra. Dus, als de mantra en gedachten gelijktijdig aanwezig zijn, wordt meditatie niet bepaalt door het aanwezig zijn van de mantra, maar doordat we het de voorkeur geven met onze aandacht. Misschien zijn er nog steeds andere gedachten terwijl we de voorkeur geven aan de mantra. Dat maakt niet uit. Het is aandacht die het proces bepaalt. Als we de gewoonte hebben om de voorkeur te geven aan de mantra met onze aandacht wanneer we realiseren dat we dat niet deden, is dat juiste meditatie.
Dit zou je vraag moeten beantwoorden over wat je zou moeten denken terwijl je de mantra van binnen ‘chant’. Het maakt niet uit hoe vaak we de mantra van binnen herhalen. Diepe meditatie is geen mentaal chanten. Het is een proces van het samen gebruiken van de aandacht en de mantra om een omstandigheid in de mind te creëren die het voor de mind mogelijk maakt om de stilte in te gaan. Het gewoontegetrouw chanten van de mantra op de achtergrond terwijl je met je aandacht met allerlei soorten mentale dingen bezig bent is geen diepe meditatie. In diepe meditatie is de aandacht er om de voorkeur te geven aan de mantra. Door dit als een procedure te doen gedurende onze vastgestelde meditatietijd, zal de mantra keer op keer vervagen en verfijnen. Op het niveau in het denken waar we onszelf aantreffen komen we terug met onze aandacht en geven de mantra de voorkeur op die onscherpe verfijnende reis. Voor we het beseffen, is onze aandacht zonder objecten, zelfs de mantra is er niet. Het is een aangenaam gevoel. Dit is samadhi, de achtste ledemaat van yoga. Als dit gebeurt dan verfijnt de adem, het metabolisme vertraagt, en obstructies door ons hele lichaam worden van binnenuit opgelost. Het is innerlijke stilte (zuiver gelukzaligheidsbewustzijn) waar we in diepe meditatie naar toe gaan. Alle goede resultaten komen hieruit voort, en het ontstaat door onze aandacht op een ontspannen en juiste manier te managen in meditatie.
Vraag 2: Ik twijfel ergens over: Je hebt in de lessen genoemd dat het geluid van I AM obstructies verwijdert uit het zenuwstelsel. In latere lessen leg je vervolgens verder uit dat het geluid I AM start bij het derde oog en helemaal naar beneden gaat door de wervelkolom naar het perineum. Als dat het geval is dan zou, zolang het geluid I AM in de mind is, het zuiveren plaats moeten vinden toch, met of zonder aandacht? Naast de zuivering die plaatsvindt door het geluid zelf, vindt er nog aanvullende zuivering plaats door het “aandacht deel”?
Antwoord: Zie de mantra als een stuk gereedschap. Als we een hamer hebben en het altijd bij ons dragen, zal het dan een huis voor ons bouwen? Natuurlijk niet. Er is meer nodig. We moeten de hamer gebruiken met een bepaalde vaardigheid. Een mantra is niets waard wanneer het niet met wat vaardigheid wordt toegepast.
Ik weet dat dit misschien ingaat tegen de achtergrond die velen hebben, waar gezegd werd dat mantra’s magische krachten hebben en dat soort dingen. Het is zo dat verschillende geluiden verschillend resoneren in het zenuwstelsel en daarom hebben verschillende mantra’s verschillende effecten. Maar het zijn nog steeds alleen stukken gereedschap, en zullen niet veel doen zonder dat ze worden gebruikt met een bepaalde vaardigheid. De mantra is een instrument dat gebruikt kan worden om de mind en het lichaam naar stilte te brengen. Hiervoor is een methode nodig om de aandacht op een specifieke manier te gebruiken met de mantra. Als we dat doen dan zal de aandacht herhaaldelijk alleen komen te staan zonder objecten, ook zonder mantra. Dan is het zo stil als dat het zal worden. En in die staat van diepe stilte in het zenuwstelsel lossen de innerlijke obstructies op. Wanneer de obstructies verdwijnen is de innerlijke stilte meer en meer aanwezig in onze dagelijkse activiteiten.
Dit is waarom we mediteren met gebruik van een specifieke procedure. Enkel alleen de mantra zonder de juiste toepassing van aandacht is als een hamer zonder timmerman in de buurt. Jij bent de timmerman!
De guru is in je!