Les 84 – De kunst van het niets doen
Vraag: Krishnamurti en andere interessante personen zeggen dat het verkeerd is om te focussen op technieken omdat er geen techniek is voor meditatie. Meditatie is er altijd, hier en nu. Een mantra doen en pranayama gebruiken is een techniek gebruiken. En zoals ik het zie is het om mijn energieniveau te verhogen en mijzelf af te stemmen zodat ik gelukzaligheid en de wereld in haar diepste lagen kan ervaren. Maar waarom zeggen sommige leraren dan dat technieken verkeerd zijn en dat ze je zullen misleiden – en vervolgens geven ze geen instructie maar zeggen dat je aandachtig moet zijn, of misschien zelfs dat niet eens. Waarom? Past dit in de yogische manier van denken?
Antwoord: Het is slechts een theorie, maar misschien dat mensen zoals Krishnamurti net als succesvolle bergbeklimmers zijn die hun geheugen zijn kwijtgeraakt. Ze staan op de top van de berg en zeggen tegen iedereen beneden in het dal, “Je hoeft helemaal niets te doen. Wordt gewoon automatisch wakker op de top van de berg zoals ik heb gedaan. Je bent al hier.”
Zij zijn verlicht geboren of daar heel dichtbij, en hebben klaarblijkelijk geen herinnering aan al het werk dat ze in vorige levens gedaan hebben om tot deze situatie te komen. Als wij niets doen, dan zullen we uiteindelijk, tig miljoen jaren van nu, verlichting bereiken. Als we wel wat doen, dan zal dat veel eerder zijn. Er zijn bepaalde methoden die erom bekend staan dat ze het verlichtingsproces bespoedigen. Dat is wat yoga is.
Ieder kiest zijn eigen pad, om wel wat te doen of om niets te doen. Zelfs een pad van bewust niets doen (of “aandachtig zijn”) is iets doen. In zekere zin is de meditatie die we hier doen, niets doen. We creëren slechts een bepaalde omstandigheid in de mind, en de mind doet de rest. Het gaat in stilte. We doen helemaal niets. Het zenuwstelsel doet het allemaal op het moment dat we de initiële voorwaarde creëren. Dus, technisch gezien, ben ik het eens met dat niets doen de weg is. Maar niets doen is feitelijk een kunst. Het is de kunst van meditatie. Alle andere gevorderde yoga technieken vallen ook onder de kunst van het niets doen. We creëren initiële voorwaarden, en het zenuwstelsel neemt het over. We hoeven niets te doen op het moment dat de natuurlijke vermogens van het zenuwstelsel het overnemen. Yoga is de kunst van het zenuwstelsel in bepaalde richtingen te bewegen en dan vervolgens niets te doen.
Ramakrishna zei dat yogi’s net als de gravers zijn op zoek naar een bron, en er zijn drie soorten. De eerste soort vindt het gereedschap, graaft de bron (naar verlichting), springt er dan in en neemt zijn gereedschap mee. Niemand weet hoe hij het gedaan heeft. De tweede soort yogi vindt het gereedschap, graaft de bron en springt erin. Maar deze laat het gereedschap achter, liggend op de grond waar anderen het kunnen vinden. De derde soort yogi vindt het gereedschap, graaft de bron, blijft dan nog een tijdje rondhangen, en laat aan iedereen die langskomt zijn gereedschap zien en hoe je het moet gebruiken.
Misschien is er een vierde soort yogi – eentje die verlicht geboren is, die geen herinnering heeft van het gereedschap die hij in vorige levens gebruikt heeft, en die tegen iedereen zegt, “Je hebt geen gereedschap nodig. Wees gewoon verlicht. Het is makkelijk. Kijk? Hier is de bron. Wees gewoon aandachtig en je zult zien dat je er al in zit.” Op die manier. Wie weet? Een ding is zeker. Hoewel yogi’s zoals Krishnamurti inspirerend zijn, kunnen ze niet zoveel praktische hulp bieden aan de meeste mensen. Misschien dat een aantal hoge zielen iets aan ze hebben. Het is nogal een exclusieve club. De rest van ons heeft een meer omvattende aanpak nodig. Yoga! We zullen iets moeten doen om niets te kunnen doen.
De guru is in je.